مكانيسم همانند سازي روشي مقابله‌اي براي محافظت از سلامت روان انسان است؛ اما همين راهبرد دفاعي نيز درصورتي‌كه به شيوه ناسازگارانه و بيش از اندازه به كار برود، مي‌تواند دردسرساز شود. بر همين اساس آشنايي با اين شيوه مقابله و كسب اطلاعات در زمينهٔ آن، موضوعي مهم براي كساني به شمار مي‌رود كه به دنبال اصلاح برخي ويژگي‌هاي شخصيتي خود هستند. براي آشنايي بيشتر با علم روانكاوي كليك كنيد.

منبع: مكانيسم همانند سازي

مكانيسم دفاعي همانند سازي

اصطلاح مكانيسم‌هاي دفاعي توسط پدر علم روان تحليل گري، فرويد، براي اولين بار استفاده شد. بر طبق نظريه وي، «ايگو» بخشي از ساختار شخصيتي هر انساني را تشكيل داده است. اين لايه، براي مقابله با اضطراب‌هاي رواني ناشي از تمايلات و نيروهاي مختلف وارد بر انسان، از راهبردهاي دفاعي بهره مي‌گيرد. اين راهبردها، مكانيسم دفاعي ناميده مي‌شوند.

راهبردهاي دفاعي انواع متفاوتي دارند. يكي از معروف‌ترين مكانيسم‌ها، «همانندسازي» است. اين شيوه مقابله‌اي به افراد كمك مي‌كند تا در برابر هيجانات، افكار و تكانه‌هاي آزاردهنده مقاومت كند. در نتيجه شخص با كمك اين راهبرد مي‌تواند از فروپاشي رواني خود در اثر فشار نيروهاي متنوع و حتي متضاد جلوگيري كرده و سلامت روحي خود را تأمين كند. براي آشنايي بيشتر با ساير انواع مكانيسم هاي دفاعي كليك كنيد.

تعريف مكانيسم همانند سازي

همانندسازي يك روش ارتباطي در سنين اوليه زندگي به‌حساب مي‌آيد. كودك انسان با استفاده از همانند كردن رفتار و واكنش‌هاي خود با اطرافيانش، احتمال بقا و نيز سازگاري با محيطش را بالا مي‌برد. همچنين در سطح روان‌شناختي، كودكان ياد مي‌گيرند تا براي چيره شدن و اصلاح ضعف‌ها و محدوديت‌هاي خود، از يك سري الگوهاي شخصيتي يا رفتاري تبعيت كنند. به اين صورت، آن‌ها شيوه تقليد كردن از رفتارهاي بزرگ‌سالان، به‌ويژه مراقبان خود را فرامي‌گيرند. در نتيجه بسياري از واكنش‌هاي افراد به شرايط و موقعيت‌هاي مختلف، شباهت بسيار زيادي به برخوردهاي والدين آن‌ها دارد.

هنگامي‌كه اين الگوها در كودك احساس ارزشمندي و رضايت به همراه مي‌آورند، تبديل به عادت شده و ممكن است حتي تا دوره بزرگ‌سالي نيز تداوم بيابد؛ در نتيجه درصورتي‌كه مناسب و قابل‌انعطاف نباشند، احتمال دارد كه همين الگوها براي شخص زمينه بروز ناراحتي يا ناسازگاري در زندگي را فراهم آورند.

همانندسازي چه تفاوتي با درون‌فكني دارد ؟

معمولاً دو راهبرد همانندسازي و درون‌فكني به دليل همپوشي بالا، باهم اشتباه گرفته مي‌شوند. حقيقت آن است كه درون‌فكني مي‌تواند شكلي افراطي‌تر از همانندسازي به شمار آيد. به عبارت ساده‌تر، با افزايش همانندسازي برخي الگوها در فرد، وي آن رفتارها را در خود درون‌فكني مي‌كند؛ يعني ديگر آن خصوصيات و واكنش‌هاي شخصيتي و رفتاري را كاملاً منتسب به خود مي‌داند. اين در حالي است كه فرد همانندسازي كننده حتي به‌صورت ناهشيار نيز خود را شبيه به شخص مورد تقليد در نظر مي‌گيرد.

در مثالي ديگر كسي كه ويژگي پرخاشگري را از پدر خود در كودكي الگوبرداري كرده، زماني كه عصباني مي‌شود، ممكن است درست همان رفتارهايي را براي ابراز خشم خود بروز دهد كه پدرش انجام مي‌داده. در اين حالت خودش هم ممكن است بيان كند كه «من هم مثل پدرم وسايل خانه را مي‌شكنم».

اما شخصي كه اين ويژگي را در خود دروني كرده است، به‌طوركلي خود را جدا از پدر خود دانسته و اذعان مي‌كند كه «من كلاً آدم پرخاشگري هستم». در اين حالت ممكن است روش‌هاي متفاوت‌تر از الگو انجام دهد. براي مثال غير از شكستن و داد زدن، طرف مقابل را كتك بزند و يا با رفتارهاي خشونت آميز ديگر چاشني آن را بيشتر كند. چنين فردي خصيصه پرخاشگري را در خود دروني كرده است. گاهي حتي مي‌توان واكنش‌هاي تشديد شده‌تري را از او انتظار داشت. به‌عبارت‌ديگر، در مكانيسم درون‌فكني، شخص ديگر تفاوتي بين خود با كسي كه مورد تقليد واقع‌شده است در نظر نمي‌گيرد و تمام ويژگي او را درون خود جذب مي‌كند.

مشكلات ناشي از همانندسازي افراطي

پيش‌ازاين گفتيم كه مكانيسم‌هاي دفاعي در پاسخ به تلاش «ايگو» انسان براي مقابله با تهديدهاي دروني و بيروني شكل مي‌گيرند. بر اين اساس مي‌توان چنين راهبردهايي را به‌طوركلي مفيد و كاربردي تلقي كرد؛ اما مشكل از آنجا شروع مي‌شود كه اين روش‌ها قابليت انعطاف و تغييرپذيري خود نسبت به شرايط و رخدادهاي متفاوت را از دست مي‌دهند. در نتيجه فرد در پاسخ به تمام موقعيت‌هايي كه هيجان خاصي را در او ايجاد مي‌كند، رفتاري مشابه نشان مي‌دهد. به‌بيان ديگر، فرد در بكار بردن مكانيسم مورد نظر افراط به خرج مي‌دهد.شما براي تغيير شرايط و حفظ سلامت روان خود مي‌توانيد براي مشاوره فردي كليك كنيد.

براي آنكه بهتر اين موضوع را درك كنيد به اين مثال توجه كنيد:

زني كه معمولاً هنگام عصبانيت، همچون مادر خود شروع به گريه مي‌كند، در تمام زمان‌هايي كه خشمگين مي‌شود، از همين شيوه به‌صورت ناهشيار استفاده مي‌كند. اين در حالي است كه گريه كردن در برخي منازعات اجتماعي، مثلاً بحث‌هاي كلاسي، جلسات اداري و… از نظر اجتماعي مناسب نيست. خود شخص هم اين موضوع را مي‌داند و از رفتار خود بسيار ناراحت است. اين قبيل افراد غالباً بيان مي‌كنند كه قادر به كنترل واكنش خود نيستند و خودبه‌خود دست به انجام آن مي‌زنند. لذا مي‌توان اين راهبردها را براي شرايط فعلي، منقضي شده در نظر گرفت. اينجا است كه بايد به فكر تغيير مكانيسم‌هاي مقابله‌اي فرد بيافتيم.

براي دريافت مشاوره در زمينه مكانيسم هاي دفاعي مي‌توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

براي عضويت در اينستاگرام (ذهن نو) كليك كنيد

آخرين تحقيقات علمي روانشناسي

ورود به صفحه

سوالي داريد؟ با ما تماس بگيريد

تماس با برترين مشاوران از طريق تلفن ثابت در سراسر كشور از 8 صبح الي 12 شب حتي ايام تعطيل

سراسر كشور :9099070354

جهت مشاوره تلفني با موبايل و رزرو وقت حضوري

شماره تماس با موبايل : 02191002360

منبع: مكانيسم همانند سازي